ام ابیها

چرا زائران امام حسین(علیه السلام) با شور و اشتیاق و تحمل سختی تلاش می کنند زیارت خود را با پای پیاده انجام دهند؟ زيارت، زبان محبت است و تلاشی برای محبوب طلبی .زائر می کوشد با سرمایه محبت، محبوب خوبان گردد و در زیارت از سکوی «محبه لصفوه اولیائک» به قله «محبوبه فی ارضک و سمائک» بنشیند .زيارت آیینه ای از عشق است و مى‏تواند نشانی از احساس و شوق درونى انسان و علامتى از تعلّق خاطر او باشد. زائری که توفیق دارد با پای پیاده به زیارت امام حسین(علیه السلام) مشرف شود، از جریان روزمره زندگی مادی دور می شود تا از فیض روحانی زیارت بهترین توشه را برچیند. او می خواهد بیعت دوباره کند و به بهترین صورت وجود یاری و وفاداری خویش را نشان دهد. آیا این تحمل سختی و زحمت در راهپیمایی به سمت زیارت بارگاه اباعبدالله(علیه السلام) از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است؟ البته! پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) می فرماید: «أفضل الاعمال أحمزها». این حدیث در متون حدیثی شیعه و اهل سنت وجود دارد و به گفته علامه مجلسی در بحارالانوار، جلد 79، صفحه 229 این حدیث میان عامه و خاصه معروف است. مفهوم این فرمایش نبوی آن است که وقتی کاری عبادت باشد، هر چه سخت‌تر و با رنج بیشتر و در اوضاع امنیتی خطرناکتر انجام شود، ارزش و فضیلت بیشتری خواهد داشت. در متون حدیثی و روایی ما زیارت امام حسین(علیه السلام) با پای پیاده چه چایگاهی دارد؟ آیا اساسا به این مطلب اشاره ای شده است؟ بله روایات متعددی در این زمینه وجود دارد؛ علامه مجلسی در جلد 97 بحارالانوار آن را به صورت دقیق بیان کرده است. به طور مثال از حسین بن ثُوَیْر نقل شده که امام صادق(علیه السلام)فرمود: “به درستی که هر کسی از خانه‌اش به قصد زیارت قبر حسین بن علی خارج شود، اگر پیاده باشد، با هر قدمی، حسنه‌ای برایش نوشته شده و گناهی از او پاک می‌شود.” همچنین بشیر دَهّان می‌گوید: “در پایان یک گفت‌ وگوی طولانی که با امام صادق(علیه السلام) داشتم، ایشان به من فرمود: وَيْحَكَ يَا بَشِيرُ إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا أَتَاهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ وَ اغْتَسَلَ فِي الْفُرَاتِ كُتِبَ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَجَّةٌ وَ عُمْرَةٌ مَبْرُورَاتٌ‏ مُتَقَبَّلَاتٌ وَ غَزْوَةٌ مَعَ نَبِيٍّ أَوْ إِمَامٍ عَادِلٍ؛ ای بشیر! به درستی که مؤمن زمانی که به زیارت حسین بن علی(علیه السلام) بیاید، در حالی که حقّش را بشناسد و (پیش از زیارت) در فرات غُسل نماید، به ازای هر قدمی، حج و عمره‌‌ای مقبول و یک جهاد در رکاب پیامبر(صلی الله علیه واله) یا امام عادل برایش نوشته می‌شود.” این عمل یعنی حکمت پیاده روی برای زیارت چیست و چرا در برخی از اعمال به پیاده روی تکیه می شود؟ پیاده روی یک نوع ادای احترام، خاکساری، خضوع و خشوع است. در فقه ما توصیه شده است برای نماز عید پیاده به مصلی بروید و یا از استحباب پیاده رفتن به مسجد یاد می شود، زیرا با اعلام بندگی مناسبت بیشتری دارد. محقق اردبیلی در کتاب فقهی مجمع الفائده و البرهان، جلد 2، صفحه 408 به حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) اشاره می کند که ایشان فرمود:"مَنْ اِغْبرّت قدماه فی سبیل الله حَرَّمَها عَلَی النّار” این فقیه بزرگوار با استناد به این حدیث، پیاده به زیارت رفتن را مستحب می داند و می نویسد :"بدین حدیث شریف نبوی می‌توان برای چند نمونه پیاده‌رفتن و پیاده‌روی استدلال کرد؛ از جمله پیاده‌روی در حرم، پیاده بودن در نماز میت؛ بلکه در عموم عبادات و پیاده‌روی در زیارت امام حسین(علیه السلام) و غیر آن". ازسویی پیاده روی تعظیم و تکریم شعائر الهی است و این نکته در سیره معصومان (علیه السلام) برای انجام حج نمایان بود. مثلا امام حسن و امام حسین(علیه السلام) پیاده به مکه می‌‌رفتند با آنکه مرکب وجود داشت و آنان می توانستند مانند سایر مردم سوار بر مرکب شوند اما مسیر مدینه تا مکه را پیاده طی می کردند و حتی پایشان نیز ورم می کرد. این پیاده روی تعظیم شعائر الهی و یک نوع احترام است. وقتی به این اجتماع میلیونی برای زیارت امام حسین(علیه السلام) می نگریم، این حرکت یک مانور عظیم اعلان بیعت، وفاداری و حتی قدرت نمایی تلقی می شود و این حماسه بهترین مصداق برای تعظیم شعائر است . به مصداق و نمونه ای از پیاده روی در سیره بزرگان و عالمان اشاره کنید. مراسم پياده ‏روى در عصر مرجعيت شيخ مرتضى انصارى و با همت ایشان با شكوه انجام می شد. بعدها محدث نورى بر احیاء آن کوشید. در ميان مراجع تقليد، حضور مرحوم آیت‌الله سيد محمود شاهرودى، زبانزد بود. معروف است كه وى چهل سفر با پاى پياده به زيارت امام حسين(علیه السلام) مشرف شده است و حتی در بازگشت هم پياده به نجف برمی گشت. آیت‌‌الله العظمی مرعشی نجفی پیش از استقرار در قم، بیست نوبت پیاده به همراه تعدادی از طلاب از نجف به کربلا مشرف می شد. شهید محراب آیت الله مدنی نیز از زائران پیاده امام حسین(علیه السلام) بود. همچنین آیت‌الله حاج آقا مصطفى خمينى نيز همواره در مراسم پياده‏ روى حضورى پیوسته داشت. بنابر مطلبی که در فصلنامه فرهنگ زیارت ذکر شده است ایشان مقيّد بود كه در تمام ايام زيارت‏هاى مخصوص امام حسين(علیه السلام) (اول و نيمه رجب، نيمه شعبان، عرفه و به‌ خصوص اربعين) پياده از نجف به كربلا برود و در ميان راه، گاهى كف پايش تاول مى‏زد و زخمى مى‏شد اما باز هم با شور و شوق تمام، به راه خود ادامه مى‏داد و اصرار دوستان را براى سوار شدن به وسيله نقليه، حتى در قسمتى از راه نمى ‏پذيرفت و چون به نزديك كربلا مى‏رسيد و نگاهش به گنبد و گل‌‌دسته‏ هاى حرم امام حسين(علیه السلام) و پرچم سرخ رنگ آن مى ‏افتاد، بى‏ اختيار اشك از چشمانش سرازير مى‏شد و مصيبت اهل‏ بيت را زمزمه، و به سر و سينه زده و عزادارى و نوحه‏ سرايى مى‏كرد.