اشک روان برامیر کاروان
کتاب اشک روان بر امیر کاروان یا دمع الحسین علی خصائص الحسین (خصائص الحسین) از جمله آثار گرانقدر و پر ارزش علامه شیخ جعفر شوشتری که در زمان خودش وحید روزگار بود میباشد. این کتاب از مهم ترین و معتبرترین کتبی میباشد که در مصائب حضرت سید الشهداء تاکنون به رشته تحریر درآمده است. این کتاب در میان کتب و اسناد فرید و یگانه درآمده، اسلوبش عجیب، نکاتش غریب، مطالبش شریف، کنایاتش لطیف و نگارشش ممتاز میباشد.
در ابتدای کتاب چند خصوصیت ذکر شده: 1- مقدمه اش بسیار جالب توجه است که در آن خواننده را یکمرتبه از خوف عذاب خدا ####در گودال یأس انداخته و بار دیگر قبل از هلاکت او را امیدوار میکند 2- گوشه هایی از مصائب، که هم به حقیقت مبتنی است و هم برای بکاء در مجالس بسیار موثر است 3- اتقان و اعتبار روایاتش است 4- یکی از محاسن عجیب این کتاب این است که وقایع مختلف و حوادث متعدد که در دید ظاهری هیچگونه ارتباطی با همدیگر ندارند، آنها را زیر یک عنوان جمع آوری نموده 5- تاریخچه ای از مجالس عزای آن ام مظلوم را به طرزی عجیب بیان نموده که به این سبک و انتظام جای دیگر دیده نشده همچنین تقابل بکاء بر حسین با نماز و روزه، و تقابل سرزمین کربلا با زمینهای دیگر، تقابل مدفنش با مدفن های دیگر و…. در این کتاب آورده شده است “به طور کلی باید گفت: این کتاب از جلیل ترین کتابهایی است که در واقعه کربلا نوشته شده بلکه هیچ کس مانند این کتاب ننوشته است".
نکته مهمی که در کتاب وجود دارد اینکه مصائب سیدالشهداء و وقایع کربلا بطور پراکنده درج شده که پیدا کردنش بسیار مشکل است، حتی اینکه به وسیله فهرست خود مؤلف هم پیدا نمیشد، بنابراین برای حل این مشکل یک فهرست جدید موضوعی"الف بائی"آورده شده است.
معرفی اجمالی نویسنده:
شیخ جعفر شوشتری فقیه نامداری است که در سال 1230 قمری در شوشتر متولد شد. در اوایل عمر برای تحصیل علم به همراه پدرش به نجف رفت و این در زمانی بود که شیخ انصاری در رأس حوزه علمیه نجف بود. در سال 1255 به شوشتر بازگشت. رساله علمیه منهج الرشاد را نوشت و حسینیه ای در شوشتر بنا کرد، مجددا در سال 1291 قمری با اهل و عیالش به عتبات عالیات بازگشت و در سال 1302 یک سفر تاریخی به ایران داشت که از مسیر نجف، کربلا، بغداد به قصد زیارت امام رضا علیه السلام حرکت کرد.
شیخ جعفر یک خطیب توانا با بیانی رسا و بلیغ بود. موعظه ها و سخنان او که از تقوا و زهد والایی نشأت میگرفت، آنچنان به او شهرت داده بود که فقاهت ایشان را تحت الشعاع قرار داده بود.
سه فرزند پسر ایشان بنام های ابراهیم، اسماعیل و محمدعلی بودند. بعضی از اساتید ایشان: شیخ اسماعیل کاظمی، شیخ محمدحسن صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری، شیخ علی بن جعفر کاشف الغطاء و… بسیاری از شاگردان و افراد هم از او اجازه روایت داشتند.
برخی از تألیفات ایشان هم به شرح زیر می باشد: منهج الرشاد، الخصائص الحسینیه، مجالس المواعظ، فوائد المشاهد و نتایج المقاصد، و…
رحلت این مرد الهی در 20 یا 28 صفر 1303 در سن 73 سالگی بر اثر بیماری می باشد.
ساختاربندی کتاب:
این کتاب در 12 عنوان کلی با زیرمجموعه هایی برای هر عنوان فهرست بندی شده که به شرح زیر میباشد:
مقدمه آیت الله جزایری
عنوان اول: ویژگیهای امام حسین در عوالم وجود، انوار خمسه طیبه در آغاز خلقت، و…
عنوان دوم: اخلاق حمیده و صفات برجسته امام حسین، شجاعت و عبادت امام حسین، و…
عنوان سوم: ویژگیهای اخلاقی امام حسین در روز عاشورا، ویژگیهای نماز امام حسین، و…
عنوان چهارم: رابطه خاص امام حسین با جد بزرگوارش، خصائص زمین کربلا، و…
عنوان پنجم: الطاف خاص الهی بر امام حسین، هدف از آفرینش، آثار زیارت امام حسین، و…
عنوان ششم: مناجاتهای امام حسین، علل گریه بر امام حسین، کیفیت گریه بر امام حسین، و…
عنوان هفتم: خصائص زیارت امام حسین، برتری زیارت امام حسین بر حج، و…
عنوان هشتم: سوگ حسینی در قرآن، رابطه امام حسین با حروف مقطعه، و…
عنوان نهم: پیوند خاص امام حسین با خانه خدا، برتری امام حسین بر کعبه، و…
عنوان دهم: پیوند خاص امام حسین با فرشتگان، خدمتگذاران از ملائکه، و…
عنوان یازدهم: پیوند خاص امام حسین با پیامبران، امام حسین و حضرت آدم، و…
عنوان دوازدهم: امام حسین آیینه تمام نمای جد بزرگوارش.
بخش الحاقی: امام حسین در ادب فارسی- فهرست آیات، احادیث، اشعار عربی- منابع تحقیق.
منـابـع
اشک روان بر امیر کاروان، الخصائص الحسین / آیت الله شیخ جعفر شوشتری